Met KoKlimaat
op wereldreis
Met KoKlimaat
op tijdreis
Met Ko Klimaatnaar de Klimaatprofessor
het klimaat
De invloed van wolken op het klimaat
Ongeveer 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit oceanen, zeeën en meren. Hieruit verdampt water. Waterdamp in de lucht is onzichtbaar.
Hoger in de lucht condenseert waterdamp (gas) in druppeltjes (vloeistof). De druppeltjes zien we als wolken. Grijze wolken bestaan uit kleine druppeltjes vloeibaar water en witte wolken bestaan uit ijsdeeltjes.
Al het water in de wolken komt weer als regen of sneeuw (neerslag) op Aarde terecht. Gemiddeld over de aardbol is dit 1 meter neerslag per jaar.
Grote invloed maar onvoorspelbaar
Wolken hebben een afkoelend effect. Dat zit zo...
Overdag houden wolken het zonlicht tegen waardoor het minder warm wordt. Maar ’s nachts houden ze de warmte beter vast, waardoor het in een bewolkte nacht minder afkoelt. Als men deze twee tegengestelde effecten bij elkaar optelt, hebben wolken een koelend effect van ongeveer 5 °C.
Bewolking heeft dus een grote invloed op het klimaat. Hoe meer wolken, hoe koeler. Maar juist de vorming van wolken is moeilijk in modellen te berekenen. Als het opwarmt komen er meer wolken omdat er meer water verdampt. Maar niemand weet hoeveel meer wolken er komen en waar. Daarmee weten we niet het verkoelend effect van wolken.
Relatie bewolking en temperatuur
Lage bewolking is moeilijk te voorspellen. Maar als je naar de waarnemingen in het verleden kijkt, kan je goed de invloed van bewolking bestuderen. Dat hebben de Finse onderzoekers Kauppinen en Malmi1 gedaan.
De onderzoekers illustreren dit met de twee onderstaande grafieken. In de bovenste grafiek is met de rode lijn de ontwikkeling van de gemiddelde temperatuur op Aarde weergegeven. De blauwe lijn is de veranderingen in de lage bewolking. Duidelijk is te zien dat de bewegingen tegengesteld zijn: minder bewolking gaat samen met een hogere temperatuur. De onderzoekers concluderen dat 1% meer lage bewolking leidt tot een temperatuurverlaging van 0,11 °C.
De relatie tussen temperatuur en bewolking volgens Kauppinen. Hoe meer meer wolken (hogere blauwe lijn), hoe lager de temperatuur (rode lijn).In de onderste grafiek is een berekening gemaakt van de te verwachten temperatuur op basis van dit effect. Je ziet dat hun berekende temperatuur (blauwe lijn) heel mooi samenvalt met de gemeten temperatuur (rode lijn). Twee grote uitschieters zijn te verklaren met de vulkaanuitbarsting van de Pinatubo en een sterke opwarming door de zeestroming El Niño.
De berekende temperatuur op basis van bewolking in blauw en de werkelijke temperatuur in rood. Om over na te denken
Wolken geven schaduw, dus verkoeling overdag, en houden 's nachts de warmte beter vast. Deze effecten zijn duidelijk. Waarom is het toch zo moeilijk de invloed van wolken op het klimaat te voorspellen?
Voor Einsteins Bollebozen:
Pagina 2
Bewolking en temperatuur op Groenland beïnvloed door de zon
Lees meer op klimaatfeiten.nl .
1 Wetenschappelijk onderzoek van Kauppinen en Malmi naar relatie bewolking en temperatuur rapport 1 rapport 2
Even afkoelen in de Wolkenkamer
Bewolking boven Groenland
Onderzoekers van de Universiteit van Bristol hebben het smelten van de ijskap op Groenland onderzocht[1]. Het blijkt dat er sinds de jaren 90 in de zomer minder wolken boven Groenland zijn. Als je de vorige bladzijde hebt gelezen, begrijp je waarom het warmer is geworden en er meer ijs smelt. Wolken koelen af. Met minder wolken wordt het warmer.
Nu is de hamvraag waarom er minder bewolking is boven Groenland. Er kunnen veel oorzaken zijn. Hieronder lees je een mogelijke verklaring.
De opwarming in Groenland onder invloed van bewolking. Op de twee bovenste kaarten staat de hoeveelheid bewolkig. Blauw is veel wolken, rood is weinig wolken. Op de onderste twee kaarten staat de temperatuur. bron Zonneactiviteit en bewolking
Waardoor verandert de gemiddelde hoeveelheid (lage) bewolking?
De Deense natuurkundige Henrik Svensmark heeft hier een goede verklaring voor. Hij zegt dat de vorming van wolken voor een belangrijk deel worden veroorzaakt door de hoeveelheid kosmische straling. Deze straling bestaat uit kleine deeltjes die vanuit de ruimte in de atmosfeer van de Aarde komen. Deze deeltjes zijn belangrijk voor de vorming van wolken. Waterdamp in de lucht heeft iets nodig om te condenseren tot een wolk. Dit kan een klein dwarrelend stofdeeltje zijn, of een deeltje van de kosmische straling. Hoe meer van dit soort deeltjes in de lucht zweven, hoe makkelijker zich wolken vormen. Meer kosmische stralen > meer wolken > afkoeling.
De relatie kosmische straling (donkerrood) en hoeveelheid bewolking (blauw) is duidelijk zichtbaar. Figuur uit Svensmarks rapport .Wat beïnvloedt de hoeveelheid kosmische straling die de atmosfeer binnendringt? Dit is de kracht van Zon. Het gaat niet om het zonlicht, maar om de kracht van het magnetisch veld van de Zon. De Zon heeft net als de Aarde een magnetisch veld. Als de Zon iets sterker schijnt, is het magnetisch veld van de Zon sterker. Dit veld drukt de deeltjes van de kosmische straling weg. Minder deeltjes dringen dan door in de atmosfeer waardoor de wolken zich dan moeilijker vormen. Het wordt dan warmer op Aarde. Andersom geldt: Zon zwakker > meer wolken > afkoeling.
Het verband tussen de zonneactiviteit en de temperatuur op basis van onderzoek in grotten in Oman. Grafieken afgeleid uit Svensmarks rapport Het mooie is dat de waarnemingen de theorie van Svensmark bevestigen. Er blijkt over verschillende tijdsperioden een opmerkelijke verband te bestaan tussen temperatuur en zonneactiviteit. In de bovenste grafiek is over een periode van 6200 tot 9600 jaar geleden de ontwikkeling van de temperatuur vergeleken met de zonneactiviteit. Het sterke verband is duidelijk zichtbaar.
Svensmarks presentatie van 2019 op YouTube is zeer de moeite waard.
Grafieken afgeleid uit Svensmarks rapport
1 Onderzoek smelten ijskap Groenland in relatie tot bewolking
Even afkoelen in de Wolkenkamer