Ko gaat met zijn tijdmachine 20.000 jaar terug in de tijd. Er heerste toen een poolklimaat in het huidige Nederland.
IJstijden zijn perioden in het verleden waarin het klimaat veel kouder is dan nu. De laatste 2,5 miljoen jaar zitten we in een ijstijd. Soms wordt het tijdelijk warmer met uitbundig bloeiende toendra’s en kuddes mammoeten, en zelfs bossen. Wij leven nu in een periode tussen twee ijstijden.
Tijdens de ijstijden breiden de gletsjers zich sterk uit, en vormen zich grote ijskappen. De ijskap van Groenland is er een blijvend overblijfsel van.
Tijdens de ijstijd was een flink deel van de wereld bedekt met ijs. Het was veel droger. De gebieden met woestijnen. toendra's en steppen waren veel groter dan tegenwoordig. De wind had vrij spel. Bossen waren er veel minder. Voor de natuur was de koude niet gunstig.
Doordat er veel water in de ijskappen zat, was de zeespiegel tientallen meters lager. Hierdoor vielen veel ondiepe zeeën, zoals de Noordzee, droog. Je kon vanaf Scheveningen naar Engeland lopen.
Door de lage zeespiegel waren veel van de huidige eilanden bereikbaar via land. Mens en dier konden zich verplaatsen, zoals de voorouders van de Amerikaanse indianen, die 20.000 jaar geleden via de Beringstraat vanuit Azië, Amerika binnen trokken.
Tijdens de laatste ijstijd zag Nederland er heel grimmig uit. Een ijskoude oostenwind voert droge lucht mee van de ijskap in het noordoosten. ‘s Nachts daalt de temperatuur tot min 30. Door de felle koude ontstaan er krimpscheuren in de grond, die soms met een luide knal openspringen. Over de kale vlakte stuift zand en sneeuw; het oppervlak bestaat uit een laagje stenen die door het stuivende zand gepolijst worden, op andere plekken liggen lage duinen. In de zomer is het gemiddeld 5 graden. Op wat mossen, gras en een enkele poolwilg na is er geen begroeiing. Zelfs de mammoetjagers komen hier niet.
Wetenschappers weten niet hoe ijstijden ontstaan. Uit onderzoek aan ijskernen uit de Groenlandse ijskap blijkt dat het klimaat zeer sterk én snel kon wisselen. In zeer korte tijd - een mensenleven of nog korter - kon het van ijzige koude omslaan in een klimaat dat bijna even warm was dan het huidige.
Zolang wetenschappers deze grote klimaatschommelingen niet begrijpen, missen ze een belangrijk deel van de kennis. Mensen beïnvloeden het klimaat op allerlei manieren - door luchtverontreiniging (broeikaseffect), door veranderingen van het landgebruik (landbouw, stadsuitbreiding). Maar zolang we niet de oorzaken weten van de klimaatveranderingen in het verleden, is het hoogmoed om de klimaatverandering in de toekomst te voorspellen.
Ter geruststelling: De huidige klimaatverandering (opwarming) is heel klein in vergelijking met de grote schommelingen in de ijstijden.
Op deze leuke website kan je alles lezen over ijstijden en klimaatveranderingen.
Om over na te denken
Momenteel wordt het warmer. Is het de verwachting dat dat zo blijft?
Pas op Ko voor de sabeltandtijder!