Met KoKlimaat
op wereldreis
Met KoKlimaat
op tijdreis
Met Ko Klimaatnaar de Klimaatprofessor
het klimaat
KWISKo bezoekt Steven de steenbok in de Himalaya
Ko heeft gepraat met Steven de steenbok. Deze oude bok leeft al lang in de hoge bergen en is een expert van de gletsjers.
Rivieren van ijs
Hoog in de bergen is het koud en sneeuwt het vaak. Deze sneeuw wordt samengedrukt tot ijs. Dit ijs noemt men een gletsjer. Door de zwaartekracht beweegt een gletsjer langzaam naar beneden. Net als een stromende rivier. Een gletsjer stroomt met een snelheid van tientallen meters per jaar naar beneden. Onderaan de gletsjer is het warmer waardoor het ijs smelt.
Veel gletsjers begonnen op Aarde al rond 1800 te smelten. bron
Gletsjers worden korter sinds 1800
Vaak hoor je dat de gletsjers in de Alpen en Himalaya smelten.
Een gletsjer kan langer of korter worden. De grootte van een gletsjer hangt af van de hoeveelheid sneeuw die er valt, en van de temperatuur.
Tot 1800 zaten we in de Kleine IJstijd. Tot die tijd groeiden de gletsjers.
Sinds 1800 is het warmer geworden. En veel gletsjers werden toen korter.
Sommige mensen vrezen dat alle gletsjers in de bergen heel snel zullen smelten.
Dat kan geen gevolg zijn van de toenemende CO2 door de mens. De CO2 in de lucht ging pas na 1950 snel stijgen. En de gletsjers werden al honderd jaar geleden korter.
Op de kaart is te zien dat de meeste gletsjers op Aarde sinds 1970 kleiner zijn geworden (gele/bruine kleuren). Maar er zijn ook gletsjers groter geworden (blauw). bron Foutje, bedankt!
In 2007 zei het IPCC in haar vierde rapport dat de gletsjers in de Himalaya in 2035 voor 80% zijn verdwenen. Dit was echter een vergissing[1]. De Canadese professor Cogley denkt dat de wetenschappers van het IPCC zich hebben gebaseerd op een ouder artikel in het tijdschrift New Scientist. Daarin stond het jaar 2350, en dat hebben ze per ongeluk opgeschreven als 2035.
1 BBS News: vergissing IPCC
Gletsjers onthullen geheimen
In de Middeleeuwen was het warmer dan nu en waren de gletsjers veel korter. Waar nu een gletsjer is, stonden in de Middeleeuwen bomen en boerderijen. Na de Middeleeuwen werd het veel kouder in de Kleine IJstijd. Toen groeiden de gletsjers. Nu de gletsjers weer korter worden komen de oude boomstronken en fundamenten van boerderijen tevoorschijn.
De afgelopen 10.000 jaar
Volgens een onderzoek[1] was de Rhônegletsjer gedurende de afgelopen 10.000 jaar meestal korter dan momenteel. Dit is ook het geval bij veel andere Europese gletsjers in de Alpen en in Scandinavië[2].
Professor Patzelt heeft onderzoek3 gedaan naar de gletsjers in de Alpen. Zijn conclusie is: de afgelopen 10.000 jaar was de temperatuur in 65% van de tijd hoger dan tegenwoordig. De huidige opwarming is niet bijzonder. Vroeger werden zulke warme perioden “klimaatoptima” genoemd. Nu spreekt men van “ongekende opwarming”.
Een oude boomstam die is vrijgekomen bij de Tschiervagletsjer in Zwitserland in de zomer van 2007. Waar nu altijd ijs is, groeide vroeger een boom. Om over na te denken
Zijn de gletsjers altijd langer geweest dan nu? Zo niet, werd het krimpen van de gletsjers in het verleden veroorzaakt door CO2?
1 onderzoek van Goehring in 2011
2 Nemo kennislink: Europese gletsjers
3 artikel van Professor Patzelt
Kilimanjaro
De Kilimanjaro is bijna 6000 meter hoog en is de hoogste berg van Afrika. Op de top ligt eeuwige sneeuw. Op dit moment ligt er op de Afrikaanse berg ongeveer 85% minder ijs sinds 1912. Het smelten gaat na 1950 steeds sneller.
In 2006 zei Al Gore in zijn film An Inconvenient Truth dat er binnen tien jaar geen sneeuw meer zal zijn op de Kilimanjaro. Er ligt nu nog steeds sneeuw op de berg, maar nu zeggen veel mensen dat over 20 jaar de top van de berg helemaal groen kleurt.
Volgens sommige onderzoekers is de ijskap op de berg al een half miljoen jaar oud en waren er ook in het verleden dit soort veranderingen.
Niet minder koud
Het is de vraag of de stijging van de temperatuur de oorzaak is van het smelten van het ijs. Sinds 1950 gaat het smelten steeds sneller, maar de temperatuur steeg sinds 1950 slechts een halve graad.
De gemiddelde temperatuur rond de top van de Kilimanjaro ligt sinds 1958 tussen de -4 en -7 °C. De rode lijn is de trend. In vijftig jaar is de temperatuur nauwelijks gestegen. bron Minder regen
Een studie[1] toont aan dat de ijsmuts op Afrika’s hoogste top zijn bestaan niet alleen te danken heeft aan kou, maar vooral aan de grote hoeveelheid regen en sneeuw die lang geleden was gevallen. Het regelmatig smelten van de ijskap op de Kilimanjaro is een natuurlijk proces van droge en natte perioden.
De ontbossing[2] rond de berg kan ook een rol spelen. Door het kappen van bomen wordt de lucht droger, en zal het minder vaak regenen.
Het regent en sneeuwt minder in de buurt van de Kilimanjaro. Het wordt de laatste 20 jaar droger in Oost-Afrika. Maar het is meer gaan regenen in de Sahel. bron Om over na te denken
Is de sneeuwbedekking op de Kilimanjaro afgenomen door hoge temperaturen op de berg? Of is er mogelijk een andere oorzaak?
1 studie van Verschuren uit 2009
2 Artikel over ontbossing rond de Kilimanjaro