Met KoKlimaat
op wereldreis
Met KoKlimaat
op tijdreis
Met Ko Klimaatnaar de Klimaatprofessor
het klimaat
KWISKo babbelt met Sander de schildpad op de Malediven
Ko heeft gepraat met schildpad Sander. Hij zwemt in alle zeeën en weet alles van de eilanden.
Koraaleilanden zijn kwetsbaar
Sommige mensen zeggen dat de lage eilanden worden bedreigd door de stijging van de zeespiegel. De meeste bedreigde eilanden zijn de koraaleilanden.
De koraaleilanden in tropische zeeën zijn kwetsbaar voor zeespiegelstijging omdat deze vaak heel laag zijn. Het KNMI verwacht voor deze eeuw een stijging van de zeespiegel tussen de 26 en 82 centimeter.
De Malediven zijn een symbool geworden van de zeespiegelstijging. De Malediven bestaan uit meer dan 1100 koraaleilanden in de Indische Oceaan. Deze liggen gemiddeld 1,5 meter boven zeeniveau. Er wonen een half miljoen mensen. Als de zeespiegel nog twee meter stijgt, zullen de Malediven onder water lopen.
De feiten
De zeespiegel bij de Malediven De zeespiegel bij de Malediven stijgt met ongeveer 36 centimeter per eeuw en het versnelt niet. Er is geen reden voor grote bezorgdheid.
Een paar duizend jaar geleden steeg de zeespiegel veel sneller dan tegenwoordig. Het levende koraal heeft dat makkelijk kunnen bijhouden. Waarom slaat men dan nu ineens alarm bij een zeespiegelstijging van niet meer dan 3,6 millimeter per jaar?
Wat is het echte probleem?
Het antwoord is simpel: De natuurlijke aangroei van het koraal wordt verstoord door de bebouwing. Bijvoorbeeld stenen gebouwen, wegen, vliegvelden en kustversterkingen. Een koraaleiland is de slechts denkbare locatie voor permanente bewoning. Het is niet duurzaam. Juist de stormen en de golven van de zee zijn nodig voor een gezond koraalrif.
De bewoners van koraaleilanden zullen veilige waterkeringen rondom hun eilanden moeten bouwen.
Luchtfoto van het prachtige atol AtafutrimKlimaatvluchtelingen van Tuvalu
Tuvalu staat in de media symbool voor de klimaatverandering. Tuvalu is een groep eilanden van 9 atollen in de Stille Oceaan. Het hoogste punt van het land ligt minder dan vijf meter boven de zeespiegel, maar het overgrote deel op minder dan een meter. Er wonen 11.636 mensen. Een gezin uit Tuvalu zou in augustus 2014 officieel de eerste klimaatvluchtelingen ter wereld zijn. Dit verhaal klopt niet[1]. Het had niets te maken met klimaatverandering. De eilanden zijn de laatste 50 jaar zelfs groter geworden[2].
'Klimaatgetroffen' Tuvalu groeit juist
De 'bedreigde' eilanden van het land Tuvalu weigeren maar te zinken[3]. Acht van de negen atollen en driekwart van de 101 eilandjes waaruit Tuvalu bestaat, zijn sinds 1971 juist gegroeid. In de afgelopen 50 jaar werd Tuvalu 3 procent groter, ondanks de stijging van de zeespiegel. Tuvalu zal de komende eeuw gewoon bewoonbaar blijven. De koraaldiertjes van Tuvalu 'bouwen' nog steeds aan ijverig aan hun riffen. Hun woonplaats (de eilanden) groeit mee met de stijging van de zee.
Voorbeelden van de dynamiek van de eilanden in Tuvalu tussen de periode van 1971 tot 2014. Ze verplaatsen en zijn iets groter geworden. bron Om over na te denken
Koralen groeien mee met de zeespiegel. Waarom is er dan mogelijk een risico voor de Malediven (en andere koraaleilanden) bij een stijging van de zeespiegel?
Zeespiegelstijging wereld
1 Klimaatgek: klimaatvluchtelingen Tuvalu
2 Klimaatgek: Tuvalu groter geworden
3 Scientias: Tuvala groeit
Hoe ontstaat een koraaleiland?
Koraaleilanden zijn door hun ontstaan altijd laag en dus kwetsbaar. Hier kan je lezen hoe de Aarde de koraaleilanden heeft gevormd.
Een koraaleiland wordt ook wel atol genoemd. Het zijn restanten van een vulkanen. De vorming van een atol duurt honderdduizenden jaren. Het begint met een vulkaan die onder water ontstaat. De vulkaan wordt groter en wanneer deze boven de zee komt, is een vulkanisch eiland geboren.
Langs de randen van het vulkanisch eiland gaat koraal groeien. De koraaldiertjes bouwen een soort dam met kalksteen. De dam noemt men een koraalrif. Als de vulkaan is uitgewerkt gaat de zeebodem dalen. Het eiland zakt dan weg.
Een koraaleiland of atol is een restant van een vulkaan in zee. Het rif steekt maar enkele meters boven zee.Het koraal blijft echter omhoog groeien om bij het oppervlakte van de zee te blijven. De dode restanten stapelen op elkaar tot een ringvormig eialnd. Uiteindelijk zakt het laatste deel van de berg in zee. Het ringvormige koraalrif blijft over. In het midden ontstaat er een grote kom met water. Deze kom wordt de lagune genoemd. De lagune vult zich met dode koraalbrokstukken en koraalgruis. Zo’n lagune met stralend helder blauwgroen water kan soms wel 100 meter diep zijn. Het eiland is nu een atol. Dit soort koraaleilanden steken niet verer dan 1 of 2 meter boven het water uit.
Gezond koraal groeit 1 cm per jaar omhoog. De zeespiegel is in de afgelopen 12.000 jaar ongeveer 100 meter omhoog gegaan en de atollen gingen gewoon mee. De huidige zeespiegelstijging van 20 centimeter per eeuw kan het koraal makkelijk bijhouden. Dus als zee niet te snel stijgt blijft het atol bestaan.
De bodem van de oceaan beweeegt soms. Hierdoor kan een eiland in zijn geheel omhoog komen of juist zakken. Alleen een te snelle daling van het hele eiland is een bedreiging voor lage eilanden in de tropen. Maar de daling van eilanden is niet de schuld van de mens. Het is een natuurlijk proces van Moeder Aarde.
Animatie van de vorming van een koraaleiland (atol)
De Nederlandse kust
De Nederlandse zandstranden zijn voortdurend in beweging. Door zeestromingen, getijden, golven en de wind verplaatst het zand langs de kusten. Op sommige plaatsen verdwijnt het zand. Dit noemt men erosie. Op andere plaatsen laat de zee het zand aangroeien. Door dit proces van erosie en aangroeien gaan de zandbanken en eilanden 'wandelen'.
De Waddeneilanden verplaatsen zich langzaam richting het oosten. Aan de westkant verdwijnen de meeste eilanden langzaam in zee en aan de oostkant ontstaan steeds grotere zandbanken. In het verleden heeft het wandelen geleid tot het verloren gaan van de westelijke dorpen op Vlieland en Schiermonnikoog.
De Nederlandse kust is altijd dynamisch. In Zeeland zijn er sinds de 14de eeuw 200 dorpen verdronken . De bewoners hebben zich altijd aangepast aan de veranderingen. De zee neemt en de zee geeft.
De kusterosie leidt tot het 'wandelen' van zandbanken en eilanden. Op de kaart staan de verdwenen eilanden voor Texel.
Dit kaartje van 1995 laat zien dat de erosie van de zandige kust op z'n sterkst is langs de kust van Noord-Holland. De Waddenzee heeft zandhonger. Hier komt steeds meer zand. Met het opspuiten van zand probeert Rijkswaterstaat de erosie te voorkomen.